2019
Endonymy: Serbja
ISO-kody: hsb
Aktualni rěčnicy: 15,000
Serbja, najmjeńši słowjenski narod (něhdźe 60 000 ludźi), su awtochtona mjeńšina, bydlaca we Łužicy, Němskej. Woni su etnisce a linguistisce dźěleni do Hornjoserbow (něhdźe 15 000 rěčacych) a Delnjoserbow (něhdźe 4 000 rěčacych). Wobě rěči matej dołhi spisownu tradiciju. Mjeztym zo su w katolskej kónčinje Hornjeje Łužicy rěč mjez generacijemi dale dali, bě transmisija w ewangelskich regionach Hornjeje a Delnjeje Łužicy přetorhnjena, a dźensa su tam lědma maćernorěčni. W NDRskim času eksistowaše aktiwna rěčna politika, a woni su serbsku rěčnu infrastrukturu etablěrowali. Po politiskim přewróće w Němskej su Serbja rewitalizaciske programy zawjedli, zwjetša kubłanske.
Wo projekće
Wužiwajo multilateralnu metodologiju na zakładźe etnografiskeho a sociolinguistiskeho slědźenja chce projekt pokazać tuchwilnu oficialnu rěčnu politiku kaž tež tu na bazy. W srjedźišću projekta steja hornjo- a delnoserbšćinu rěčacy. Projekt chce identifikować nastajenje ludźi k rěči a kajku potrjebu woni maja hladajo na eksistowace rewitalizaciske programy a kak woni swoju rěč začuwaja. Studija koncentruje so na prašenje, kajki wliw ma statny politiski system na skutkowanje rěčnych rewitalizaciskich projektow.
Hornjo- a Delnoserbska studija wobswětla poměr mjez politiskim systemom, rewitalizaciskimi pospytami a nastajenjemi ludźi k rěči, ale tež, kak wotewrjeni woni su, mjeńšinowu rěč wobchować.
Wosebite wudaće na serbskej stronje Serbske dataje namakaće tu.
Iniciěrowany před dwaceći lětami wot amaterskich skupin wabi dźensa něhdźe 800 wopytarjow.
Hłowni slědźerjo
Cordula Ratajczakowa, dr., kulturna antropologowka, serbska aktiwistka, čłonka wjacorych serbskich towarstwow, kulturna redaktorka Serbskich Nowin. Wona złoži swoje doktorske dźěło na Bremenskej uniwersityće w kooperaciji ze Serbskim institutom, hdźež wobdźěli so na slědźerskim projekće wo měnjacej so serbskej kónčinje wudobywanja wuhla dla. Wona zajimuje so za změnu a wobchowanje serbskeje identity a rěče kaž tež za serbsko-němski poćah. Wukonjała je sociolinguistisku studiju wo nastajenju němskich młodostnych k serbšćinje a slědźi wo wukubłanskim systemje Serbskeho gymnazija Budyšin.
Nicole Dolowy-Rybinska, dr., antropologowka a sociolinguistka, profesorka na Instituće slawistiki Pólskeje akademije wědomosćow. Wona zaběra so z wohroženymi rěčemi, jich daledawanjom a rewitalizaciju kaž tež ze zwiskom mjez nałožowanjom mjeńšinoweje rěče a kulturnym wědomjom. Přewjedła je sociolinguistiske a antropologiske slědźenja w Kašubskej (Pólska), Łužicy (Němska), Bretonskej (Francoska) a Waliziskej. Dale je wukonjała přirunanske studije wo rěči a kulturnej praksy młodeje generacije europskich rěčnych mjeńšin a wo mjeńšinowym rěčnym aktiwizmje. Tuchwilu wona přepytuje, kak sej šulerjo z němskorěčnych swójbow rěčne a kulturne kompetency na Serbskim gymnaziju Budyšin zdobywaja.
